Nguồn gốc, đặc điểm và các loại hạt dẻ
Hạt dẻ là một loại thực phẩm phổ biến với vị bùi, béo, ngọt nhẹ, được ưa chuộng trên toàn thế giới. Đây là sản phẩm của cây hạt dẻ, loài thực vật thuộc họ Sồi dẻ (Fagaceae) với tên khoa học là Castanea Mollissima. Cây hạt dẻ có tuổi thọ lâu năm và có nguồn gốc từ châu Âu, bán đảo châu Á (đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ).
Hiện nay, hạt dẻ được trồng và sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, đặc biệt là ở khu vực châu Á và châu Âu.
Các loại hạt dẻ
Có nhiều loại hạt dẻ trên thị trường, tùy vào nguồn gốc và cách thu hoạch mà chúng có màu sắc và kích thước khác nhau. Một số loại hạt dẻ phổ biến gồm:
- Hạt dẻ Mỹ (American chestnut): đây là loại hạt dẻ có nguồn gốc từ Bắc Mỹ, có kích thước lớn hơn và ít béo hơn so với các loại khác.
- Hạt dẻ châu Âu (European chestnut): loại hạt dẻ này được trồng nhiều ở châu Âu, có vị ngọt và béo, kích thước nhỏ hơn hạt dẻ Mỹ.
- Hạt dẻ Nhật (Japanese chestnut): đây là loại hạt dẻ có kích thước nhỏ và có vị ngọt hơn các loại khác, được trồng chủ yếu ở Nhật Bản và Hàn Quốc.
Hạt dẻ và cây hạt dẻ
Hạt dẻ được bao bọc bởi lớp vỏ của quả đầy gai ở bên ngoài. Vào khoảng tháng 8 -10 mỗi năm, quả chứa hạt dẻ sẽ vào mùa chín, khi ấy, quả sẽ chuyển sang màu nâu đen và tự rụng xuống đất. Mỗi quả hạt dẻ thường chứa 1-2 hạt, có quả còn chứa đến tận 4 hạt dẻ bên trong. Khả năng chịu rét và chịu nhiệt của cây hạt dẻ rất tốt. Cây hạt dẻ có rất nhiều giá trị kinh tế bởi không chỉ mang lại sản lượng hạt dẻ đều đặn kéo dài trong suốt 60 năm, cây còn được trồng nhằm mục đích lấy gỗ nhờ chất lượng của gỗ cây hạt dẻ rất tốt, khá chắc chắn và bền cứng. Cây hạt dẻ thuộc họ Sồi dẻ.
Các loại hạt dẻ thông dụng ở Việt Nam
Dưới đây là một số loại hạt dẻ phổ biến ở thị trường Việt Nam do Bách hóa XANH tổng hợp và cung cấp.
Hạt dẻ Sapa
Loại hạt dẻ này có hương vị rất bùi, béo và có chút hơi ngọt. Hạt dẻ Sapa có hình dạng không thống nhất nhưng các cạnh góc đồng đều. Lớp vỏ hạt bóng, có màu nâu sẫm, trên đỉnh vỏ có thể có một lớp lông tơ màu trắng nhạt. Kích thước hạt to hơn khoảng 4 lần so với loại hạt dẻ rừng. Ngoài ra, khi tách hạt, bạn sẽ thấy lớp vỏ mỏng lụa màu vàng chanh phủ lên toàn bộ hạt dẻ.
Hạt dẻ Nhật
Hương vị: thơm ngon và hấp dẫn.
- Đặc điểm: hình cầu hơi méo và không đều, lớp vỏ dày, màu nâu đất, bên trong hạt màu vàng sáng.
- Đóng gói: hầu hết được chế biến sẵn và đóng gói trong bao bì.
Hạt dẻ rừng
Đặc điểm:
- Hương vị: ngọt, bùi, thơm và béo ngậy.
- Vỏ hạt: mỏng, hơi bóng, màu nâu sẫm và rất dễ bóc, có lớp lông tơ màu trắng nhạt.
- Quả hạt: được bao quanh bởi nhiều gai sắc nhọn.
- Hình dáng: giống với quả chôm chôm rừng.
Hạt dẻ ngựa
Loài cây hạt dẻ này có giá trị dinh dưỡng và giá trị sử dụng rất cao bởi hầu hết các bộ phận của cây đều có thể khai thác từ hạt, hoa và vỏ cây. Tất cả đều có thể sử dụng như một loại thảo dược nhằm điều trị bệnh trĩ và các bệnh liên quan đến mạch máu một cách hiệu quả. Hạt dẻ ngựa không nằm trong lớp vỏ phủ đầy gai như các loại hạt dẻ trên mà được bao phủ bởi lớp vỏ gai nhỏ nhọn.
Tác dụng của hạt dẻ đối với sức khỏe
Hạt dẻ có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe con người bởi chứa rất nhiều chất dinh dưỡng khác nhau như chất béo, chất đạm, các vitamin B1, vitamin B2, vitamin C cùng một số loại khoáng chất khác. Dưới đây là một số tác dụng của hạt dẻ mà bạn nên biết.
Hạt dẻ và tác dụng chống viêm
Do đó, tình trạng viêm của các bệnh như suy tĩnh mạch mãn tính, vết thương sau khi bị chấn thương hay sau khi phẫu thuật sẽ được cải thiện rất hiệu quả. Theo kết quả của 17 cuộc nghiên cứu, hợp chất chiết xuất aescin của hạt dẻ ngựa không chỉ có tác dụng giảm tình trạng sưng và viêm ở chân và bàn chân mà khi sử dụng thuốc bôi có chứa hợp chất này thì những vết sưng tấy, viêm sau khi bị chấn thương do phẫu thuật hay hoạt động thể thao thì đều rất hiệu quả. Hạt dẻ có chứa chất chống viêm hiệu quả
Hạt dẻ và năng lượng cho cơ thể
Hàm lượng vitamin C trong hạt dẻ vượt trội hơn hẳn so với các loại hạt khác. Thêm vào đó là lượng tinh bột dồi dào khiến hạt dẻ trở thành một loại ngũ cốc cung cấp năng lượng dồi dào cho cơ thể. Chính vì thế mà hạt dẻ được xuất hiện nhiều trong thực đơn hằng ngày của những người vận động cơ thể nhiều như người tập thể hình, vận động viên,…
Hạt dẻ có khả năng chống oxy hóa
Thực tế cho thấy trong hạt dẻ có nhiều hợp chất flavonoid bao gồm kaempferol và quercetin, đặc biệt là trong hạt dẻ ngựa. Đây là những chất có đặc tính chống oxy hóa mạnh. Bên cạnh đó, khả năng chống oxy hóa của aescin trong hạt dẻ đã được chứng minh trong phòng thí nghiệm.
Tác dụng phòng chống ung thư của hạt dẻ
Hạt dẻ có khả năng chống viêm và chống oxy hóa, ngoài ra còn có chất aescin nên việc sử dụng hạt dẻ thường xuyên có thể phòng ngừa bệnh ung thư. Thực tế cho thấy, trong nhiều cuộc nghiên cứu đã tìm thấy rằng hợp chất aescin có trong hạt dẻ có thể làm giảm đi sự phát triển trong tế bào khối u một cách đáng kể, đặc biệt là tế bào ung thư trong gan, đa u tủy và bạch cầu. Không chỉ như vậy, aescin còn có khả năng tiêu diệt tế bào của ung thư phổi và ung thư tuyến tụy. Đến đây có lẽ bạn đã bất ngờ về công dụng của loại hạt thơm ngon này rồi đúng không nào?
Tác dụng giảm triệu chứng giãn tĩnh mạch
Chiết xuất hợp chất aescin trong hạt dẻ, đặc biệt là trong hạt dẻ ngựa có tác động tích cực khi giảm thiểu các dấu hiệu của bệnh giãn tĩnh mạch một cách đáng kể.
Hỗ trợ giảm triệu chứng bệnh trĩ và vô sinh nam giới với hạt dẻ ngựa
Hỗ trợ làm giảm các triệu chứng bệnh trĩ
Chiết xuất từ hạt dẻ có tác dụng rõ ràng và hiệu quả để làm giảm thiểu triệu chứng của bệnh trĩ. Mặc dù tác dụng này chưa được chứng minh kỹ càng, nhưng đã có nhiều bằng chứng cho thấy từ việc các bệnh nhân bị trĩ đã được sử dụng đặc tính chống viêm từ chiết xuất hạt dẻ ngựa theo bác sĩ và đã có nhiều chuyển biến tích cực trong kết quả chữa bệnh. Họ đều nhận thấy sự thuyên giảm của các viêm và sưng tấy của các tĩnh mạch liên quan đến bệnh trĩ.
Từ 5 cuộc nghiên cứu lâm sàng cho thấy, aescin có thể gia tăng lưu lượng máu ở trong tĩnh mạch. Ngoài ra, từ 19 cuộc nghiên cứu, trong đó có 9 nghiên cứu đã cho ra kết quả phân tích rằng: việc sử dụng 50mg aescin trong mỗi 600mg chiết xuất hạt dẻ ngựa đều đặn sẽ hỗ trợ làm thuyên giảm các triệu chứng của suy tĩnh mạch như sưng, đau và ngứa chân.
Vì vậy, chiết xuất hạt dẻ ngựa được coi là một liệu pháp chữa trị ngắn hạn và hữu hiệu đối với các triệu chứng bệnh giãn tĩnh mạch.
Chữa vô sinh ở nam giới
Chiết xuất aescin có trong hạt dẻ ngựa có thể cải thiện bệnh vô sinh ở nam giới bằng cách làm giảm sưng các tĩnh mạch ở xung quanh khu vực tinh hoàn. Nghiên cứu cho thấy việc uống 30mg aescin với tần suất 12 tiếng mỗi lần có thể cải thiện mật độ, khả năng di chuyển và chất lượng tinh trùng của 100 người đàn ông bị vô sinh do giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Những lưu ý khi sử dụng hạt dẻ ngựa
Hạt dẻ ngựa có nhiều đường và tinh bột, nhưng ít chất xơ, do đó, nếu tiêu thụ quá nhiều có thể gây táo bón, khó tiêu, chướng bụng, thậm chí nóng trong người.
Khả năng tăng cân cao
Do hạt dẻ cung cấp năng lượng cao, nếu sử dụng quá nhiều, cơ thể sẽ bị tích tụ chất béo và tăng cân liên tục.
Không tốt cho gan
Do hạt dẻ bị nấm mốc có thể sản xuất độc tố Aflatoxin, ăn quá nhiều hạt dẻ có thể gây ngộ độc và tích tụ chất gây hại, dẫn đến nguy cơ ung thư gan.
Bất lợi cho những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm
Trẻ nhỏ, người cao tuổi, và những người có vấn đề về dạ dày có thể gặp phải các triệu chứng như đau bụng, hóc nghẹn, khó tiêu và tổn thương tỳ vị khi ăn quá nhiều hạt dẻ.
Ngoài ra, những phụ nữ sau sinh, người bị sốt rét, cảm, kiết lỵ nên kiểm soát lượng hạt dẻ sử dụng để tránh táo bón.
Tác dụng của hạt dẻ đối với sức khỏe và tương tác với thuốc
Những ai sử dụng thuốc điều trị bệnh nên lưu ý rằng hạt dẻ ngựa có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ đường trong cơ thể, làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị bệnh viêm không chứa steroid như NSAID và chậm tốc độ xử lý lithium trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự điều trị của thuốc chống rối loạn tâm thần. Do đó, việc sử dụng hạt dẻ nên được cân nhắc cẩn thận.
Một vài món ăn từ hạt dẻ
Với hương vị thơm ngon, béo ngọt, hạt dẻ ngựa được sử dụng trong nhiều món ăn và được yêu thích. Bên dưới là một số gợi ý cho các món ăn từ hạt dẻ:
Thịt kho hạt dẻ và gà kho hạt dẻ
Nếu bạn là tín đồ của các món kho, đặc biệt là thịt heo hoặc gà kho, hãy thử cho vài viên hạt dẻ vào để kho cùng cho tăng thêm hương vị. Thịt sau khi kho sẽ rất dai, mềm kết hợp cùng với vị bùi béo và thơm ngậy của hạt dẻ, lại còn tăng thêm giá trị dinh dưỡng. Món ăn này nhất định sẽ khiến cả gia đình bạn thích thú.
Vậy là anhvanbacmy đã cung cấp tất cả thông tin liên quan đến hạt dẻ. Hy vọng qua bài viết trên các bạn đã có thể nắm bắt cách sử dụng loại hạt này sao cho thật hiệu quả nhé! Tìm hiểu về hạt điều, giá trị dinh dưỡng, công dụng của hạt điều nữa nhé!
